دی‌سای (DeSci) چیست؟ آینده علم در دنیای غیرمتمرکز

با رشد فناوری بلاکچین و تمرکززدایی، مفاهیم جدیدی وارد دنیای ما شده‌اند. یکی از این مفاهیم که به‌شدت در حال ترند شدن است، DeSci یا Decentralized Science به معنای علم غیرمتمرکز است. این مقاله به بررسی DeSci، کاربردها، مزایا، چالش‌ها، و تأثیر آن بر آینده علم می‌پردازد. همچنین توضیح خواهیم داد که چرا DeSci می‌تواند انقلابی در نحوه انجام پژوهش‌های علمی ایجاد کند.

DeSci چیست؟

DeSci یک جنبش جدید است که از فناوری بلاکچین برای تمرکززدایی از فرآیندهای علمی استفاده می‌کند. این جنبش بر این ایده استوار است که علم، داده‌ها، و نتایج پژوهش‌ها باید به‌صورت آزاد، شفاف و قابل دسترسی برای همه باشند. هدف اصلی DeSci، کنار زدن موانع سنتی مانند ناشران علمی، تأمین مالی محدود، و انحصار داده‌هاست.

چگونه DeSci کار می‌کند؟

DeSci از فناوری‌های غیرمتمرکز مانند بلاکچین، قراردادهای هوشمند و NFT‌ها برای ایجاد یک سیستم علمی شفاف و کارآمد استفاده می‌کند. به‌طور کلی، DeSci از ابزارهای زیر بهره می‌برد:

1. بلاکچین: برای ثبت و ذخیره داده‌ها به‌صورت شفاف و غیرقابل تغییر.
2. NFT‌ها: برای انتشار و مالکیت نتایج علمی یا مقالات پژوهشی.
3. قراردادهای هوشمند: برای مدیریت تأمین مالی پژوهش‌ها و تسهیل همکاری بین پژوهشگران.
4. دائو‌ها (DAO): برای ایجاد جوامع علمی که تصمیم‌گیری‌ها به‌صورت دموکراتیک انجام شود.

مزایای DeSci

DeSci به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود، مزایای بسیاری برای جامعه علمی دارد:

1. تمرکززدایی از دانش

در مدل سنتی، ناشران علمی و سازمان‌های خاصی مالک دانش و داده‌ها هستند. در DeSci، دانش به‌صورت آزاد و غیرمتمرکز در اختیار همه قرار می‌گیرد.

2. تأمین مالی شفاف و غیرمتمرکز

DeSci به پژوهشگران این امکان را می‌دهد که از طریق بلاکچین و قراردادهای هوشمند، به‌صورت مستقیم از سرمایه‌گذاران یا جوامع علمی تأمین مالی شوند.

3. مالکیت دیجیتال

پژوهشگران می‌توانند با استفاده از NFT، مالکیت دیجیتالی مقالات، داده‌ها، یا یافته‌های علمی خود را حفظ کنند.

4. کاهش هزینه‌ها

با حذف واسطه‌ها مانند ناشران و سازمان‌های میانی، هزینه‌های انجام پژوهش و انتشار نتایج به‌شدت کاهش می‌یابد.

5. شفافیت و اعتماد

بلاکچین، فرآیندهای علمی را شفاف‌تر می‌کند و اعتماد بیشتری بین پژوهشگران و سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند.

کاربردهای DeSci

DeSci در حوزه‌های مختلف علمی می‌تواند تحول‌آفرین باشد. برخی از کاربردهای کلیدی این جنبش عبارت‌اند از:

1. انتشار مقالات علمی

DeSci امکان انتشار مقالات علمی به‌صورت NFT را فراهم می‌کند. این امر باعث می‌شود که پژوهشگران مالکیت مقالات خود را حفظ کنند و از هرگونه درآمد مرتبط بهره‌مند شوند.

2. داده‌های باز (Open Data)

داده‌های علمی به‌صورت شفاف و عمومی در بلاکچین ذخیره می‌شوند، که این امر می‌تواند به پیشرفت سریع‌تر تحقیقات منجر شود.

3. تأمین مالی پژوهش

با استفاده از قراردادهای هوشمند و جوامع غیرمتمرکز، پژوهشگران می‌توانند به‌صورت مستقیم از سرمایه‌گذاران حمایت مالی دریافت کنند.

4. پروژه‌های مشترک علمی

DeSci از دائوها برای تسهیل همکاری بین پژوهشگران و سازمان‌ها استفاده می‌کند. این امر می‌تواند منجر به شکل‌گیری پروژه‌های مشترک و نوآورانه شود.

5. مالکیت و اعتبار علمی

با استفاده از NFT، پژوهشگران می‌توانند اعتبار علمی خود را بهتر مدیریت کنند و از سرقت علمی جلوگیری کنند.

 

تفاوت DeSci با سیستم‌های سنتی علمی

در حالی که سیستم‌های سنتی علمی به واسطه‌ها و سازمان‌های بزرگ متکی هستند، DeSci همه چیز را شفاف و غیرمتمرکز می‌کند. در جدول زیر به تفاوت‌های اصلی این دو سیستم اشاره می‌کنیم:

ویژگی	سیستم سنتی علمی	DeSci
انتشار دانش	محدود به ناشران	آزاد و غیرمتمرکز
تأمین مالی	وابسته به سازمان‌ها	مستقیم و شفاف
مالکیت داده	توسط سازمان‌ها یا ناشران	توسط پژوهشگران
هزینه‌ها	بالا	کاهش یافته
شفافیت	کم	بالا

 

چالش‌های DeSci

با وجود مزایای فراوان، DeSci با چالش‌هایی نیز روبه‌رو است که شامل موارد زیر می‌شوند:

1. پذیرش عمومی

بسیاری از پژوهشگران و سازمان‌های علمی هنوز به مدل‌های سنتی عادت کرده‌اند و ممکن است پذیرش DeSci زمان‌بر باشد.

2. زیرساخت‌های فناوری

DeSci به زیرساخت‌های پیچیده و پیشرفته‌ای نیاز دارد که در همه کشورها به‌راحتی در دسترس نیست.

3. حریم خصوصی

ذخیره داده‌های علمی در بلاکچین می‌تواند نگرانی‌هایی درباره حریم خصوصی و امنیت ایجاد کند.

4. قوانین و مقررات

DeSci هنوز در بسیاری از کشورها قوانین و مقررات مشخصی ندارد، که این موضوع می‌تواند مانعی برای توسعه آن باشد.

 

مثال‌های موفق از DeSci

1. VitaDAO

یک دائوی غیرمتمرکز که به تأمین مالی پژوهش‌های علمی در حوزه طول عمر و بهداشت می‌پردازد.

2. LabDAO

پلتفرمی برای تسهیل همکاری‌های علمی و اشتراک‌گذاری داده‌ها بین پژوهشگران.

3. Molecule

پلتفرمی برای تأمین مالی پژوهش‌های علمی با استفاده از قراردادهای هوشمند و NFT.

یک مثال ساده برای درک کامل موضوع

فرض کنید علی یک دانشمند جوان است که روی پروژه‌ای برای کشف درمان بیماری‌های نادر کار می‌کند. علی برای تامین بودجه تحقیقاتش با مشکل مواجه است، چون نهادهای سنتی بودجه کافی در اختیارش نمی‌گذارند و روند درخواست بودجه هم بسیار پیچیده و زمان‌بر است.

علی تصمیم می‌گیرد از DeSci کمک بگیرد. او پروژه خود را روی یک پلتفرم DeSci، مثل VitaDAO، معرفی می‌کند. علی جزئیات تحقیقات، اهداف و دستاوردهای احتمالی خود را به‌صورت شفاف و قابل بررسی ارائه می‌دهد.

چه اتفاقی می‌افتد؟

1. حمایت جامعه علمی و سرمایه‌گذاران: افراد علاقه‌مند از سراسر جهان، چه دانشمندان دیگر و چه سرمایه‌گذاران کوچک، می‌توانند با خرید توکن‌های پروژه علی یا سرمایه‌گذاری مستقیم، بودجه لازم را تامین کنند.
2. NFT به عنوان حق مالکیت: نتایج اولیه یا حقوق تحقیقاتی علی به‌صورت NFT درآمده و به حامیان پروژه واگذار می‌شود. مثلاً اگر کشف او ثبت اختراع شود، مالکیت آن به‌صورت غیرمتمرکز بین حامیان تقسیم می‌شود.
3. شفافیت و پیگیری: تمام هزینه‌ها و پیشرفت‌های پروژه علی روی بلاکچین ثبت می‌شود و همه حامیان می‌توانند آن را بررسی کنند. این شفافیت باعث اعتماد بیشتر جامعه می‌شود.

نتیجه:

علی به کمک جامعه DeSci توانست بودجه لازم برای تحقیقاتش را بدون اتکا به سیستم‌های سنتی تامین کند. علاوه بر این، حامیان پروژه او نیز در موفقیت تحقیق سهیم شده و اگر این پروژه به موفقیت تجاری برسد، آن‌ها نیز از سود آن بهره‌مند خواهند شد.

این مثال ساده نشان می‌دهد که چگونه DeSci می‌تواند فرآیندهای تحقیقاتی را کارآمدتر، شفاف‌تر و غیرمتمرکزتر کند و دانشمندان بیشتری را به پیشبرد علم وادارد.

 

آینده DeSci

DeSci پتانسیل بالایی برای تغییر بنیادین سیستم‌های علمی دارد. با پیشرفت فناوری بلاکچین و پذیرش عمومی، این جنبش می‌تواند:

1. سرعت انجام پژوهش‌ها را افزایش دهد.
2. هزینه‌ها را کاهش دهد.
3. اعتماد به علم را افزایش دهد.
4. فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری در علم ایجاد کند.

DeSci و تأثیر آن بر رشته‌های مختلف

DeSci می‌تواند تأثیر گسترده‌ای بر رشته‌های علمی مختلف داشته باشد. در اینجا به چند مثال از این تأثیرات اشاره می‌کنیم:

پزشکی

• تأمین مالی پروژه‌های درمانی و دارویی از طریق قراردادهای هوشمند.
• شفافیت در نتایج آزمایشات بالینی.
• دسترسی عمومی به داده‌های پژوهشی پزشکی.

علوم زیستی

• اشتراک‌گذاری داده‌های ژنومی و زیستی به‌صورت شفاف.
• حذف واسطه‌ها در تأمین مالی تحقیقات زیستی.

فیزیک و شیمی

• دسترسی به داده‌های آزمایشگاهی با استفاده از بلاکچین.
• ایجاد جوامع علمی برای همکاری در تحقیقات بنیادی.

علوم اجتماعی

• تحلیل داده‌های جمعیتی و رفتاری به‌صورت شفاف و غیرمتمرکز.
• مشارکت عمومی در پروژه‌های تحقیقاتی.

چرا DeSci مهم است؟

1. افزایش دسترسی به دانش

با استفاده از مدل‌های سنتی، بسیاری از داده‌ها و مقالات علمی پشت دیوارهای پولی قرار دارند. DeSci این موانع را حذف می‌کند و به همه اجازه دسترسی به دانش را می‌دهد.

2. تشویق به نوآوری

DeSci با ایجاد یک محیط شفاف و رقابتی، انگیزه بیشتری برای پژوهشگران ایجاد می‌کند تا پروژه‌های نوآورانه‌تری ارائه دهند.

3. شفافیت و اعتماد

بلاکچین از جعل داده‌ها و نتایج جلوگیری می‌کند و اعتماد بیشتری بین پژوهشگران و سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند.

4. کاهش هزینه‌ها

با حذف واسطه‌ها، هزینه‌های پژوهش و انتشار به‌شدت کاهش می‌یابد.

 

أثیر DeSci بر NFTها

DeSci با ترکیب فناوری بلاکچین و توزیع غیرمتمرکز، فرصت‌های جدیدی برای استفاده از NFTها ایجاد می‌کند. برخی از تأثیرات کلیدی عبارتند از:

1. مالکیت دانش علمی از طریق NFT

NFTها به دانشمندان اجازه می‌دهند مالکیت نتایج تحقیقات یا داده‌های خود را به‌صورت دیجیتالی و ایمن حفظ کنند. این مالکیت شامل مقالات علمی، داده‌های تحقیقاتی، و حتی دستاوردهای نوآورانه می‌شود. دانشمندان می‌توانند این NFTها را به فروش برسانند یا برای تأمین مالی پروژه‌های خود استفاده کنند.

مثال:

• محققان می‌توانند مقالات یا داده‌های خود را به NFT تبدیل کنند و آن‌ها را در بازارهایی مانند OpenSea یا Zora به فروش برسانند.

2. ایجاد NFTهای کاربردی برای تأمین مالی تحقیقات

NFTها می‌توانند به عنوان ابزاری برای جذب سرمایه جهت تأمین مالی پروژه‌های علمی عمل کنند. DeSci به جامعه علمی امکان می‌دهد تا پروژه‌های خود را از طریق فروش NFTها تأمین مالی کنند.

مثال:

• یک تیم علمی می‌تواند NFTهای مرتبط با پروژه‌های تحقیقاتی خود ایجاد کرده و به حامیان بفروشد. این NFTها می‌توانند به صاحبان خود دسترسی ویژه به یافته‌ها یا حق مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها بدهند.

3. شفافیت در حقوق مالکیت فکری

NFTها با استفاده از فناوری بلاکچین می‌توانند به حفظ حقوق مالکیت فکری در پروژه‌های علمی کمک کنند. DeSci می‌تواند تضمین کند که آثار علمی به طور شفاف و دائمی ثبت شوند.

سرمایه‌گذاری جدید بایننس لبز و تأثیر آن بر ترند شدن DeSci

بایننس لبز، بازوی سرمایه‌گذاری صرافی بایننس، به تازگی سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در حوزه علم غیرمتمرکز (DeSci) انجام داده است که این اقدام موجب افزایش توجه جهانی به این ترند نوظهور شده است. یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی که بایننس لبز از آن حمایت کرده، بایو پروتکل (BIO Protocol) است. این پروژه یک پلتفرم پیشرفته برای تأمین مالی تحقیقات علمی و تسهیل همکاری بین دانشمندان از طریق بلاکچین و سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) است.

تأثیر سرمایه‌گذاری بایننس لبز بر بازار DeSci

این سرمایه‌گذاری‌ها باعث افزایش قیمت توکن‌های مرتبط با پروژه‌های DeSci شده است. به عنوان مثال:

• توکن VITA، که متعلق به پروژه VitaDAO است، رشد قابل‌توجهی در ارزش خود تجربه کرده است.
• ریفامپیسین (RIF)، یک توکن مرتبط با پروژه‌های علمی، در ۲۴ ساعت گذشته بیش از ۷۳۰٪ رشد داشته و به یکی از پربازده‌ترین ارزها تبدیل شده است.
• اورولیتین (URO) نیز با رشد بیش از ۳۶۰٪ در مدت مشابه، توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است.

چرا سرمایه‌گذاری بایننس لبز در DeSci اهمیت دارد؟

1. جلب توجه به نوآوری‌های علمی: این اقدام باعث افزایش اعتماد عمومی به پروژه‌های علمی غیرمتمرکز شده است.
2. تأثیر مثبت بر اکوسیستم بلاکچین: سرمایه‌گذاری در پروژه‌های DeSci باعث تنوع در استفاده از فناوری بلاکچین و رشد نوآوری در این زمینه شده است.
3. جذب سرمایه‌گذاران جدید: موفقیت این پروژه‌ها سرمایه‌گذاران بیشتری را به سمت حوزه DeSci و ارزهای دیجیتال مرتبط جذب می‌کند.

چگونه DeSci با NFTها و ایردراپ‌ها مرتبط است؟

پروژه‌های DeSci با استفاده از NFTها و قراردادهای هوشمند، مدل‌های جدیدی از تأمین مالی و مالکیت پژوهش‌های علمی ایجاد می‌کنند. این تکنولوژی به محققان اجازه می‌دهد تا از حمایت مالی جهانی بهره‌مند شوند و نتایج تحقیقات خود را به شکل شفاف و ایمن با جامعه به اشتراک بگذارند.